Een onafhankelijk bouwhistorisch onderzoek met waardestelling brengt cultuurhistorische waarden op overzichtelijke wijze in beeld. Het is daarmee een belangrijk instrument bij restauratie of herbestemming van monumenten.
Een onafhankelijk bouwhistorisch onderzoek met waardestelling brengt cultuurhistorische waarden op overzichtelijke wijze in beeld. Het is daarmee een belangrijk instrument bij restauratie of herbestemming van monumenten.
In het plantraject zal een duidelijk inzicht in waardevolle onderdelen en structuren houvast bieden bij het ontwerpproces en soms zelfs een inspiratiebron vormen. Ook wordt duidelijk waar ruimte is voor ontwikkelingen en wordt oponthoud in het vergunningtraject voorkomen. Lees verder >>>
Een bouwhistorisch onderzoek is steeds vaker onderdeel van een aanvraag omgevingsvergunning voor monumenten. Veel opdrachtgevers zijn niet bekend met bouwhistorisch onderzoek en welke rol dit onderzoek speelt in het proces. Met deze website wil ik een beeld geven van mijn werkzaamheden als bouwhistoricus en informatie geven over bouwhistorisch onderzoek.
Voor een opdrachtgever is het van belang te weten welk type onderzoek nodig is en welk resultaat er verwacht mag worden. Meestal zal een bouwhistorische verkenning volstaan, maar afhankelijk van de complexiteit of het afwerkingsniveau van het monument kan aanvullend onderzoek zinvol zijn. Met meer dan twintig jaar onderzoekservaring kan ik u adviseren bij het bepalen van het type onderzoek.
Bij de uitvoering van het onderzoek is het gebouw leidend en aanwezige waarden moeten worden benoemd. Wanneer onderdelen van minder belang zijn wordt dat ook aangegeven. Zo wordt duidelijk waar ruimte is voor veranderingen. Naast de cultuurhistorische waarden wordt ook de kern van een ontwerp of historische ontwikkeling belicht. Hiermee kan de ontwerper deze bij de planontwikkeling optimaal inzetten om aanwezige waarden te versterken en gebruiken als inspiratiebron voor het ontwerp.
Het Monumenten Advies Bureau heeft een enthousiast team van ervaren onderzoekers op het gebied van bouwhistorie, architectuurhistorie, kunsthistorie, historische geografie en erfgoedplanning. Daarmee kunnen wij onderling een beroep doen op elkaars kennis en ervaring en zijn alle onderzoeksobjecten aan te pakken. Waar nodig zullen ook nog externe specialismen worden ingeschakeld.
In de Uitvoeringsrichtlijn Bouwhistorisch onderzoek met waardestelling worden drie typen onderzoek onderscheiden, de bouwhistorische inventarisatie, de bouwhistorische verkenning en de bouwhistorische opname. Dit onderscheid is gemaakt op basis van de onderzoeksomvang en de diepte van het onderzoek.
Een bouwhistorische inventarisatie richt zich op een gebied of ruimtelijke structuur. De bouwhistorische verkenning heeft veelal een individueel gebouw als onderwerp. De bouwhistorische opname is het meest gedetailleerde type onderzoek. Dit onderzoek vindt vaak tijdens een restauratie plaats.
Op 11 november 2025 kwam ‘Het Vermaaklyk Slot’, de zevende bundel van de Stichting Kastelenstudies Nederland uit. In deze bundel elf artikelen naar aanleiding van recent onderzoek naar kastelen en buitenplaatsen in Nederland.
De Stichting Kastelenstudies Nederland zet zich in voor het bevorderen van onderzoek naar- en het publiceren van wetenschappelijke artikelen en boeken over kastelen, buitenplaatsen en landgoederen in Nederland.
Voor de zevende bundel heb ik een uitgebreid artikel, getiteld ‘Kasteel Nederhorst, van woontoren tot ‘extra magnifique Heeren Huyzingen’, geschreven over de bouw- en bewonersgeschiedenis van Kasteel Nederhorst in Nederhorst den Berg. Dit kasteel ontstond rond 1300 en kreeg in de zeventiende eeuw de huidige opzet met vier zeshoekige hoektorens. In de vroege achttiende eeuw werden het kasteel en de tuinen gemoderniseerd. Het kasteel diende hierna lange tijd vooral als buitenplaats. Tussen 1964 en 1970 vond een ingrijpende restauratie plaats. Deze was nauwelijks afgerond of het kasteel brandde in januari 1971 volledig uit. Het werd echter weer hersteld en is tegenwoordig eigendom van Stadsherstel Amsterdam, die het heeft verbouwd tot appartementen. Voorafgaand aan- en tijdens deze verbouwing heeft het Monumenten Advies Bureau bouwhistorisch onderzoek verricht.
Open Monumentendag 2022 werd ook de nieuwe website over de geschiedenis van de Dorpskerk in IJsselmuiden officieel geopend. De website is het resultaat van jarenlang onderzoek van Bertil Brink en onze gezamenlijke voortzetting sinds 2020.
Met deze website hopen we veel mensen kennis te kunnen laten nemen van deze van oorsprong Romaanse kerk in onze woonplaats. Naast de bouwgeschiedenis komen uiteenlopende onderwerpen over het gebouw, de inrichting, de gebruikers en de omgeving aan de orde. Door een opzet in vensters heeft de bezoeker snel een overzicht van de aanwezige verhalen. Daarnaast biedt deze opzet ons de mogelijkheid om nieuwe gegevens of inzichten makkelijk te kunnen verwerken. Het project is zeker nog niet af en met name de bouwgeschiedenis willen we nog verder uitwerken en ook door middel van tekeningen en een 3D-model meer inzichtelijk maken.
Op 23 juli 2020 werd de Kamper Almanak van 2020 gepresenteerd. Het cultuurhistorische jaarboek voor Kampen staat elk jaar weer vol met veel boeiende artikelen en informatie over de stad Kampen in heden en verleden.
De Kamper Almanak wordt uitgegeven door het SNS Historisch Centrum. Naast de gedrukte uitgave, is de Kamper Almanak online beschikbaar.
Voor deze uitgave heb ik een uitgebreid artikel mogen schrijven: “De bouwgeschiedenis van de Annakapel“. De kapel werd, vermoedelijk omstreeks 1518, gebouwd bij het aangrenzende klooster van de Cellezusters. In de zeventiende eeuw werd de kapel in gebruik genomen door de Waalse Gemeente. De kapel bleef Waalse kerk tot deze gemeente in 1818 werd opgeheven. Vanaf 1823 werd de kapel door de Verenigde Doopsgezinde Gemeente gebruikt. In 1847 vond een ingrijpende restauratie plaats. Hierna volgden nog de vernieuwing van het orgel, de aankoop van de naastgelegen kosterij en enkele restauraties. In 2007 werd de kapel verkocht aan pianist Jan Vayne. Sinds 2017 is de kapel eigendom van de Stichting Annakapel Kampen, die het gebouw beschikbaar stelt voor religieuze en culturele evenementen.
Aan de vooravond van het jubileumjaar 2005, waarin Nijmegen zijn 2000-jarig bestaan vierde, verscheen het boek Verborgen Verleden. Bouwhistorie in Nijmegen. In een tiental artikelen werd door verschillende auteurs de bouwhistorie van de oudste stad van Nederland belicht.
Het boek kwam voort uit een grootschalig bouwhistorisch onderzoek dat in de periode 2002 tot 2004 door vier bouwhistorische bureaus in de Nijmeegse binnenstad werd verricht binnen het project ‘Het Geheugen van de Stad’. Hiervoor werden ongeveer 300 panden bouwhistorisch onderzocht. Door de grootschalige opzet ontstond een goed beeld van de historische bebouwing en boden vastgelegde historische waarden en aanbevelingen voor nader onderzoek goede handvatten voor toekomstig beleid.
Het boek geeft een beeld van de grote diversiteit die uit de vele bouwhistorische onderzoeken naar voren kwam. Diverse aspecten komen daarbij aan de orde. Voorbeelden zijn: de veertiende-eeuwse stadskastelen in de nabijheid van Het Valkhof, de voor Nijmegen zo typerende hoogteverschillen en de gevolgen daarvan voor de huizenbouw, de bouwhistorische ontwikkeling van de Lakenhal en de analyse van een aantal karakteristieke panden in de benedenstad. Samen met collega Frank Haans werkte ik aan het project mee en wij schreven voor het boek het artikel ‘Een schoolvoorbeeld van cityvorming in de Molenstraat’, naar aanleiding van ons onderzoek van het pand Molenstraat 53.
